«Η ψυχική υγεία ως παγκόσμιο ανθρώπινο δικαίωμα». Αυτό είναι το θέμα της φετινής Παγκόσμια Ημέρας Ψυχικής Υγείας, που στοχεύει στην βελτίωση της γνώσης, την ευαισθητοποίηση και την προώθηση δράσεων που προάγουν και προστατεύουν την ψυχική υγεία όλων ως παγκόσμιο ανθρώπινο δικαίωμα.
Η ψυχική υγεία είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα για όλους. Κάθε άτομο με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όπου και αν βρίσκεται πρέπει να έχει τη δυνατότητα πρόσβασης στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο ψυχικής υγείας. Σε αυτό περιλαμβάνεται το δικαίωμα προστασίας από κινδύνους ψυχικής υγείας, το δικαίωμα σε διαθέσιμη, προσβάσιμη, αποδεκτή και καλής ποιότητας φροντίδα και το δικαίωμα στην ελευθερία, την ανεξαρτησία και την ένταξη στην κοινότητα.
Έχει παρατηρηθεί, πως ιδιαίτερα στις επαρχιακές πόλεις, η πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες ψυχικής υγείας είναι αρκετά περιορισμένη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα να αποκλείονται, και να βιώνουν ένα ευρύ και συνεχές φάσμα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με αφορμή τα παραπάνω η εφ. «Πατρίς» ζήτησε τη γνώμη τεσσάρων ειδικών ψυχικής υγείας, οι οποίοι καταλήγουν στο κοινό συμπέρασμα πως η ανάγκη για φροντίδα της ψυχικής υγείας δεν πρέπει να θεωρείται πολυτέλεια αλλά πρωταρχικό μέλημα.
Νάντια Τσίτσου, Ψυχολόγος – Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια
Η 10η Οκτωβρίου έχει θεσπιστεί Παγκόσμια μέρα Ψυχικής Υγείας με κοινή απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγείας. Η ανάδειξη της ημέρας αυτής όχι μόνο στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τα ψυχικά νοσήματα, αλλά λειτουργεί και ως εξαιρετική αφορμή για να κάνουμε στον εαυτό μας τις εξής ερωτήσεις «Πόση σημασία δίνουμε στα αλήθεια στην ψυχική μας υγεία;» «Πόσες φορές έχουμε κρύψει από φόβο για την κριτική ή από ντροπή το άγχος, το φόβο, τη θλίψη, την απογοήτευση για να απαντήσουμε με ένα «όλα είναι καλά;»
Η ψυχική ασθένεια συνοδεύεται συνήθως από στίγμα, προκατάληψη και φόβο. Με τη συνεχή πληροφόρηση και εξέλιξη των τελευταίων ετών ωστόσο, παρατηρούμε πως ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι περνούν την πόρτα κάποιου ειδικού ψυχικής υγείας για να ζητήσουν ψυχοθεραπευτική είτε ψυχοφαρμακευτική υποστήριξη. Ελπιδοφόρο αν σκεφτεί κανείς πως πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους ίσως για χρόνια να καταπίεζαν και να εκλογίκευαν τα πραγματικά τους συναισθήματα. Ίσως έτσι πίστευαν πως φαίνονται πιο δυνατοί. Ένα αίτημα για βοήθεια δεν αποτελεί δείγμα αδυναμίας αλλά δύναμης ακριβώς γιατί αντιβαίνει στην πολύ διαδεδομένη κοινωνική συμπεριφορά του «βάζω το πρόβλημα κάτω από το χαλί», φέρνει στην επιφάνεια ανάγκες και προβλήματα και σηματοδοτεί σε πολλές περιπτώσεις την έναρξη του ταξιδιού της ψυχοθεραπείας.
Η ανάγκη για φροντίδα της ψυχικής υγείας δεν πρέπει να θεωρείται πολυτέλεια αλλά πρωταρχικό μέλημα «Υγεία, -σύμφωνα με τον ορισμό του ΠΟΥ- είναι η κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας.» Ας σκεφτούμε λοιπόν αυτά τα τρία και ας αναλογιστούμε αν θα μπορούσε ποτέ ένας άνθρωπος να διαθέτει και τα τρία στον υπέρτατο βαθμό. Δεν θα ήταν άνθρωπος – αλλά υπεράνθρωπος ή τέρας.
Σταματίνα Πουλοπούλου, Ψυχολόγος MSc – Ψυχοθεραπεύτρια
Ενώ συχνά γίνεται λόγος για ευεξία και σωματική υγεία, φαίνεται πως η ψυχική υγεία αποτελεί ακόμα και σήμερα ένα θέμα που ουσιαστικά παραμελείται στο δημόσιο διάλογο, λαμβάνοντας αποσπασματική ή λιγότερη προσοχή από όση αξίζει.
Είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε τόσο ως άνθρωποι όσο και ως κοινωνία πως η ψυχική υγεία αποτελεί θεμελιώδες μέρος της συνολικής μας υγείας. Ο Sigmund Freud, πατέρας της ψυχανάλυσης, είχε δηλώσει πως «Η ψυχική υγεία δεν είναι απλά η απουσία νευρώσεων, αλλά η ικανότητα να εργαστείς, να αγαπάς και να παίξεις», υπογραμμίζοντας την πολυπλοκότητά της και τη σημασία της για μία καλή ζωή. Η φροντίδα της δεν αφορά μόνο τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ψυχικά προβλήματα αλλά όλους μας.
Η ψυχική υγεία επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε. Επιδρά τόσο στις φυσικές μας λειτουργίες όσο και τις υπόλοιπες πτυχές της υγείας μας, όπως είναι ο ύπνος, η διατροφή και τα χρόνια νοσήματα. Επηρεάζει την ποιότητα ζωής μας, τις κοινωνικές μας σχέσεις, στενές ή ευρύτερες, καθώς και την ανάληψη κοινωνικών ρόλων.
Ιδιαίτερα σήμερα στη χώρα μας, έχοντας διανύσει μία μακρά περίοδο οικονομικής κρίσης, την οποία διαδέχτηκε η πανδημία, πολλοί συνάνθρωποί μας βρέθηκαν αντιμέτωποι με ψυχικές διαταραχές ή ακόμα κλήθηκαν απρόσμενα να αντιμετωπίσουν την αβεβαιότητα, την απομόνωση και ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο πλαίσιο, αναδεικνύοντας την ανάγκη φροντίδας και αναζήτησης βοήθειας. Ανάγκη που μπορεί να προκύψει σε οποιονδήποτε και δεν πρέπει να ντροπιάζει κανέναν.
Οι ειδικοί ψυχικής υγείας παρέχουν την απαραίτητη υποστήριξη για την αντιμετώπιση ψυχικών προβλημάτων και δυσκολιών. Έναν ασφαλή χώρο, όπου οι άνθρωποι μπορούν να μοιραστούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και να λάβουν κατανόηση. Μέσα από τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας φωτίζονται σημεία που ήταν «τυφλά» γνωρίζοντας καλύτερα τον εαυτό μας. Συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής ενώ βοηθά στην αντιμετώπιση προβλημάτων πριν γίνουν σοβαρά.
Η φροντίδα της ψυχικής υγείας δεν αποτελεί απλώς μία πράξη αγάπης προς τον εαυτό αλλά ένα πανανθρώπινο δικαίωμα. Ένα κοινωνικό αγαθό που οφείλουμε να διασφαλίσουμε και να διεκδικήσουμε, με δωρεάν πρόσβαση σε ψυχοθεραπευτική φροντίδα για όλες και όλους.
Ανδρέας Σταματόπουλος, Ψυχολόγος
Η ημέρα ψυχικής υγείας τα τελευταία χρόνια έχει αποτελέσει μια αφετηρία προβληματισμού και σκέψης ανάμεσα στους ειδικούς, τους πολίτες και τους φορείς σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί στην ψυχική υγεία, την ποιότητα παροχής της και την ευκολία πρόσβασης σε αυτή. Βιώνουμε την εποχή της κοινωνικής απελευθέρωσης και απενοχοποίησης προς την ψυχική υγεία.
Πιο συγκεκριμένα, οι πολίτες σκέφτονται σοβαρά κάποια στιγμή στην ζωή τους να απευθυνθούν σε κάποιον ψυχολόγο, την στιγμή που παλαιότερα ή επιλογή αυτή ήταν ταυτισμένη με αρνητικό φορτίο.
Αυτή η εξέλιξη είναι μεν θετική, αλλά δεν σταματούν να υφίστανται μερικά ζητήματα που χρειάζεται να τεθούν στον διάλογο και να λυθούν. Βασικότατο δικαίωμα των ανθρώπων είναι η δυνατότητα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας εν γένει, αλλά και ψυχικής υγείας συγκεκριμένα.
Στη χώρα μας, παρατηρείται το πρόβλημα της μη ύπαρξης υπηρεσιών σχετικές με την ψυχική υγεία στις αποκεντρωμένες περιοχές, που να μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε όλο τον αριθμό των πολιτών που έχουν πραγματικά ανάγκη από τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει η δυνατότητα δωρεάν πρόσβασης , με αποτέλεσμα να απομένει ως λύση η προσφυγή σε θεραπεία επί πληρωμή, γεγονός που λειτουργεί αποθαρρυντικά σε πολλές περιπτώσεις λόγω των δύσκολων οικονομικών συνθηκών που βιώνει η κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Η πολιτεία χρειάζεται να εντάξει στο γενικότερο πλαίσιο που οραματίζεται για το μέλλον της υγείας γενικά και της ψυχικής υγείας ειδικότερα.
Η πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας πρέπει να εξασφαλίζεται σε όλους τους πολίτες που το έχουν ανάγκη ανεξαιρέτως και να αποτελεί αμιγώς προσωπική επιλογή η ιδιωτική πρόσβαση.
Μαριλένα Αγγελοπούλου, Ψυχολόγος
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί διεθνώς και εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Στόχος αυτής της μέρας, η οποία φέτος έχει ως θέμα «Η Ψυχική Υγεία είναι Παγκόσμιο Δικαίωμα», αποτελεί η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και η ενημέρωση γύρω από τις ψυχικές ασθένειες.
Πιο συγκεκριμένα, τα τελευταία χρόνια, γεγονότα που έπληξαν την ανθρωπότητα, όπως η πανδημία ή/και τη χώρα μας, όπως πυρκαγιές ή πλημμύρες, σε συνδυασμό με τις τάσεις της εποχής, π.χ. την αυξημένη χρήση του διαδικτύου φέρνουν στην επιφάνεια ζητήματα σχετιζόμενα με την ψυχική υγεία και αναδεικνύουν αναπόφευκτα τη σπουδαιότητα τόσο της διασφάλισής της, όσο και της συνεχούς φροντίδας της. Φοβίες, άγχος, κατάθλιψη, εθισμός στο διαδίκτυο ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.λπ. είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που έρχονται αντιμέτωποι καθημερινά αρκετοί άνθρωποι. Τα παραπάνω επιδεινώνουν η ελλιπής πληροφόρηση, η υποδιάγνωση, η έλλειψη των κατάλληλων πόρων, η άρνηση αναζήτησης βοήθειας αλλά κι ο φόβος του στίγματος. Ωστόσο, η σωστή διατροφή, η άσκηση, οι δραστηριότητες με σκοπό την κοινωνικοποίηση, ο ποιοτικός ύπνος και η εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης μπορούν να συμβάλλουν στην ευεξία του ατόμου.
Συνολικά, το μήνυμα της ημέρας θα έπρεπε να χωρίζεται σε δύο μέρη· αφενός όλοι μας είναι καλό να συζητάμε ανοιχτά για θέματα ψυχικής υγείας φυσικά με την ανάλογη ενσυναίσθηση και αφετέρου καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε την αμφίδρομη σχέση μεταξύ σωματικής και ψυχικής υγείας, διότι είναι αδύνατο να υπάρξει υγεία χωρίς τη ψυχική υγεία.
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.