Η φύση αποτέλεσε για του αρχαίους Έλληνες το πεδίο βάσης και εξέλιξης του ανθρώπου. Παρατήρησαν µε µατιά και νου οξυδερκή ότι µέσα σε αυτήν ο άνθρωπος πάλεψε µε τα στοιχεία της φύσης, έπαθε πολλά, έµαθε από τα λάθη του και τέλος φιλοσόφησε την ίδια του την ύπαρξη, δίνοντας µεγάλη σηµασία και ερµηνεύοντας τα θαυµαστά της δηµιουργήµατα που τον περιτριγυρίζουν.
Έτσι, αναπτύχθηκε µια άλλη, ξεχωριστή σχέση µε τα ζώα, που συµπληρώνουν, µαζί µε τον άνθρωπο, τις φανερές µορφές έµψυχης εκδήλωσης της φύσης. Το ζώο που βρίσκεται στην κορυφή της πυραµίδας των όντων, µετά τον άνθρωπο και έχει άµεση σχέση µε την κοινωνική ζωή του ανθρώπου είναι ο σκύλος. Ένας από τους µύθους που εξηγούν το λόγο που ο σκύλος αποτελεί εδώ και χιλιάδες χρόνια τον πιο πιστό σύντροφο του ανθρώπου µας λέει πως ο κύν ήταν δηµιούργηµα του θεού Ήφαιστου.
Για το λόγο αυτό, απολάµβανε µεγάλης εκτίµησης σε σηµείο σχεδόν ισότητας µε τους ανθρώπους, σε αντίθεση µε τους αρχαίους Αιγυπτίους που είχαν µια πιο απόµακρη σχέση µε τα ζώα (τα λάτρευαν µεν αλλά χωρίς να έχουν καθηµερινή επαφή µαζί τους). Ο θεός Απόλλων εξηµέρωσε το σκύλο και τον δώρισε στην αδελφή του θεά Αρτέµιδα, προκειµένου να τη συνοδεύει στο κυνήγι (κύναν άγω). Πέραν όµως, από τους µύθους, οι αρχαίοι Έλληνες ασχολήθηκαν µε τα ζώα και στο επιστηµονικό πεδίο.
Ο πανεπιστήµονας και φιλόσοφος Αριστοτέλης, στο έργο του «περί ζώων ιστορία», κάνει µια λεπτοµερή µελέτη γύρω από τα είδη και τη φύση των σκύλων δείχνοντας έτσι τη σηµασία που έδιναν οι αρχαίοι στο ζώο αυτό. Ο Μέγας Αλέξανδρος ως µαθητής του Αριστοτέλη, ήταν κυνόφιλος.
Mία απο τις σηµαντικότερες ενδείξεις για αυτήν την σχέση αγάπης και συντροφιάς µεταξύ των αρχαίων Ελλήνων µε τους σκύλους, που διαρκεί πάνω από 3.000 χρόνια, µας την δίνει ο Όµηρος στην Οδύσσεια (ραψωδία ρ΄300-309), όπου περιγράφει το γνωστό και συγκινητικό περιστατικό του θανάτου του σκύλου του Οδυσσέα (Άργος) τη στιγµή που αναγνωρίζει τον αφέντη του ντυµένο ζητιάνο, που γύρισε µετά από δέκα έτη απουσίας, σχέση µοναδική, συντροφικότητα που προκαλεί συγκίνηση.
Ένα άλογο ον, ο κατάκοιτος σκύλος Άργος, παρ’ όλα τα χρόνια απουσίας του αφέντη του, µπόρεσε να τον αναγνωρίσει αφήνοντας σε εµάς, όπως και στον Οδυσσέα το δάκρυ να κυλήσει και να αγγίξει την καρδιά µας. Αβίαστα ερωτήµατα έρχονται στο νου µας: Τι δέσιµο είχαν ο αφέντης µε το σκύλο του, κάνοντας τον πολυταξιδεµένο και σκληρό από τις κακουχίες Οδυσσέα να δακρύσει;
Τι είναι αυτό που µπορεί να οδηγήσει ένα άλογο ον να δεθεί συγκινησιακά µε ένα λογικό; Μήπως η επικοινωνία αυτή δηλώνει την ύπαρξη της ψυχής; Μήπως, ως άνθρωποι πρέπει να δώσουµε µεγάλη βαρύτητα στη ψυχή µας και στην επικοινωνία µε τη φύση, στην οποία άλλωστε είµαστε συγκάτοικοι µε τα άλλα ζώα; Χαρακτηριστικά αναφέρουµε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος, που ενδιαφερόταν για µεγάλα και σηµαντικά πράγµατα, θέσπισε νόµο για την προστασία των ζώων.
Κοιτάζοντας λοιπόν, στα µάτια ενός ποιµενικού ελληνικού Μολοττικού σκύλου (Hellenic Epir Molossus), µπορούµε να τρέξουµε πίσω στο χρόνο και να αισθανθούµε τη συντροφιά, όχι απλά ενός κύνα αλλά ενός αρχαίου «Έλληνα» φίλου και προστάτη της ζωής µας . Οι αρχαίοι Έλληνες αντιλήφθηκαν από πολύ νωρίς τη διαφορετική σχέση που έχει ο σκύλος µε τον άνθρωπο. Σχέση φιλική, σχέση συνεργασίας.
Σχέση πάνω απ’ όλα εµπιστοσύνης, όπως επίσης και φιλοσοφικής συντροφιάς. Πριν από τον µεγάλο φιλόσοφο Σωκράτη, που άλλαξε τα δεδοµένα της σκέψης πάνω σε βαθιά και αιώνια προβλήµατα τη ανθρωπότητας, υπήρχαν οι λεγόµενοι κυνικοί φιλόσοφοι. Αυτοί, γύριζαν στους δρόµους των πόλεων και µιµούνταν τη ζωή των σκύλων. Ζούσαν σε πιθάρια ή σε βράχους προκειµένου να ταπεινωθούν και να φιλοσοφήσουν.
Άλλωστε, µη ξεχνάµε την εικόνα µε τον µεγάλο αρχαίο φιλόσοφο ∆ιογένη να περιφέρεται µέρα µεσηµέρι στους δρόµους της Αθήνας κρατώντας φανάρι και έχοντας συντροφιά έναν σκύλο, αναζητώντας άνθρωπο, όπως έλεγε, υπονοώντας την ποιοτική έννοια της λέξης. Από την πλευρά των αρχαίων µαρτυριών τόσο ο Αιλιανός όσο και ο Πολυδεύκης στο Ονοµαστικό του αναφέρουν παραδείγµατα για ταφές σκύλων ή για σκύλους που ακολούθησαν το αφεντικό τους στον θάνατο αρνούµενοι τον αποχωρισµό.
Μια άλλη µαρτυρία προέρχεται από τον Αιλιανό και αναφέρεται στον Εύπολη ο οποίος πέθανε στην Αίγινα και επάνω στον τάφο του πέθανε ο πιστός του σκύλος. Η θέση ονοµάστηκε Κυνός Σήµα.
Ο Πλάτωνας αναφέρει ότι ο ποιµενικός σκύλος της Ηπείρου χρησιµοποιούταν από τους Ελληνες από τους οµηρικούς χρόνους και έχαιρε µεγάλης εκτίµησης λόγω των ικανοτήτων του. Ο σεβασµός για αυτά τα πλάσµατα της φύσης και η φιλία που δηµιούργησε µε τον άνθρωπο δεν µπορεί παρά να συγκινήσει. Μια φιλία που πολλές φορές κατέληξε σε τραγωδία, όπως αναφέρεται παρακάτω. Μια φιλία χωρίς αντάλλαγµα, χωρίς υποκρισία παρά αποτέλεσµα της αγάπης που τρέφουν οι δυο πλευρές.
Το δελφίνι θα σώσει τη ζωή του ανθρώπου κάποια στιγµή και εκείνος τη δική του, αν τυχόν το ξεβγάλει η θάλασσα ή µπλεχτεί στα δίχτυα των ψαράδων. Αυτή η εικόνα παρουσιάζεται άπειρες φορές στα ελληνικά δοκίµια. Παρ’ όλο που είναι εκπληκτική, η πρώτη αναφορά στα κητώδη εκδόθηκε 2350 χρόνια πριν! Μετά από ακριβείς παρατηρήσεις και συνεντεύξεις µε ψαράδες του Αιγαίου πελάγους, ο Αριστοτέλης περιέγραψε τη φυσική ιστορία των δελφινιών µε τόσες λεπτοµέρειες που είναι λίγα αυτά που µπορούµε να προσθέσουµε, ακόµα και τώρα.
Εκπληκτική είναι ακόµη η αναφορά του ‘Έλληνα φιλοσόφου στη συµπεριφορά των δελφινιών απέναντι στα παιδιά τους: Όταν ένα δελφίνι γεννιέται, συχνά σπρώχνεται προς την επιφάνεια από τη µητέρα του για να πάρει την πρώτη του ανάσα. Ίσως να οδηγείται από ένστικτο και να συµπεριφέρεται έτσι στο παιδί του και στον άνθρωπο. Ο Αριστοτέλης απαριθµεί αρκετές φυλές σκύλων που τις καθορίζει σύµφωνα µε τον τόπο καταγωγής τους ως Ηπείρου, Λακωνίας, Αιγύπτου και Ινδίας.
Και επειδή τα ζώα δεν µπορούν να µιλήσουν, να διεκδικήσουν, να απαιτήσουν µια καλύτερη µεταχείριση, κατά τη διάρκεια της ιστορίας του ανθρώπου αντιµετωπίζονται άλλοτε µε συµπάθεια και αγάπη, άλλοτε µε φόβο και δέος, άλλοτε µε αδιαφορία ή σκληρότητα, άλλοτε µε οίκτο. Τα ζώα θεωρήθηκαν, γιατί έτσι συµφέρει το ανθρώπινο δίκαιο, όντα χωρίς συνείδηση, ανίκανα να αισθανθούν και να συναισθανθουν, ανίκανα να πονέσουν, ανίκανα να αντιληφθούν να κρίνουν να θυµηθούν, όντα που δεν φαίνεται να έχουν ανάγκη της συντροφικότητας.
Είναι έτσι όµως? Ο πραγματικός βίος αποδεικνύει το αντίθετο. Ολοκληρώνοντας αυτό το άρθρο για την ‘ιστορική’ και διαχρονική σχέση ανθρώπων και ζώων παραθέτουµε ένα ρητό που λένε οι Αβοριγίνες, οι ιθαγενείς της Αυστραλίας: ‘Τα ζώα σε κάνουν άνθρωπο’ και έτσι είναι. Τα ζώα στη Φύση είναι οι µεγάλοι µας δάσκαλοι…
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.