«Σύγχρονο ελληνικό θέμα εμπνευσμένο από τη σφαγή της Σαμοθράκης». Eλαιογραφία του Zαν-Mπατίστ Bενσόν (1789-1855), ο οποίος παρουσίασε τον πίνακά του στο παρισινό Σαλόνι του 1827 ως εξής: γέρος, καθισμένος στα ερείπια του καμένου σπιτιού του, δίπλα στο σώμα της κόρης του που σκοτώθηκε στη σφαγή της Σαμοθράκης (1821), κρατάει στα χέρια του το βρέφος που εκείνη θήλαζε. (Mουσείο Λούβρου, Παρίσι)
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Β. ΣΤΕΡΓΙΟΥΛΗΣ
Νεομάρτυρες.
Από τη σκλαβιά στον ουρανό.
εκδ. Αρχονταρίκι, 2021, σελ. 528
Οι νεομάρτυρες αποτελούν αξιοσημείωτη ιστορική πραγματικότητα για τον υπό οθωμανική κυριαρχία Ελληνισμό, η μελέτη της οποίας έχει κατά καιρούς απασχολήσει την ιστορική, θεολογική, λαογραφική και φιλολογική έρευνα. Καθώς τα σχετικά με τη ζωή, το μαρτύριο και τη λατρευτική παράδοση και τιμή τους παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, που έχει αυξηθεί μάλιστα λόγω του εορτασμού της επετείου των διακοσίων χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης (1821-2021), η ανάλογη βιβλιογραφία είναι εκτεταμένη, και συνεχώς εμπλουτίζεται.
Στο πλαίσιο αυτό, πρόσφατα οι εκδόσεις Αρχονταρίκι παρουσίασαν το βιβλίο του κ. Χαράλαμπου Β. Στεργιούλη, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Νεομάρτυρες. Από τη σκλαβιά στον ουρανό». Σε αυτό, μετά τον πρόλογο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σταγών και Μετεώρων κ. Θεοκλήτου (σ. 13) και το εκτενές, βιβλιογραφικά τεκμηριωμένο και απολύτως κατατοπιστικό για τα σχετικά με τους νεομάρτυρες της περιόδου της οθωμανικής κυριαρχίας προοίμιο του καθηγητή κ. Θεόδωρου Ξ. Γιάγκου, κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (σ. 19 κ. εξ.), στις σελίδες του οποίου ζωντανεύει το ιστορικό πλαίσιο της εποχής της Τουρκοκρατίας και οι συνθήκες του μαρτυρίου τους, ο συγγραφέας, φιλόλογος, εκπαιδευτικός, δρ Βυζαντινής Φιλολογίας και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο ΑΠΘ, με βάση βασικές βιβλιογραφικές και αρχειακές πηγές, αναφέρεται στις περιπτώσεις 24 ανδρών και γυναικών νεομαρτύρων, απ’ όλους τους αιώνες της δουλείας (σ. 81 κ. εξ.).
Ακολουθεί συνοπτική αναγραφή των σχετικών με τους κυριότερους γνωστούς νεομάρτυρες, υπό τον τίτλο «Συναξάρι των Νεομαρτύρων» (σ. 451 κ. εξ.), με την επιμέλεια της κ. Μαρίας Τζερμπίνου-Μιχαλακοπούλου, εκπαιδευτικού. Το εξαιρετικό εξώφυλλο έχει φιλοτεχνήσει ο κ. Γιώργος Π. Μποζάς, αγιογράφος, καθηγητής εικαστικών στα Εκπαιδευτήρια της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς, ενώ στον δίσκο ψηφιακής εγγραφής (cd) με απολυτίκια νεομαρτύρων, που συνοδεύει την έκδοση, ψάλλει ο πρωτοπρεσβύτερος Γρηγόριος Δ. Καραλής, θεολόγος, και καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής στο Τμήμα «Βυζαντινή Μουσική – Ψαλτική Τέχνη» του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.
Στο βιβλίο αυτό ο κ. Στεργιούλης καταφέρνει να μιλήσει εύληπτα αλλά και με πλήρη γνώση των τελευταίων ανακαλύψεων και πορισμάτων της σχετικής έρευνας για τους νεομάρτυρες, τα κύρια χαρακτηριστικά, το έργο και την προσφορά τους. Δείχνει ότι τα συναξάρια των νεομαρτύρων της τουρκοκρατίας αποτελούν πέραν των άλλων και πηγές για την ιστορία και την καθημερινή ζωή του Ελληνισμού στη διάρκεια της περιόδου της οθωμανικής κυριαρχίας, καθώς περιέχουν ιστορικές και λαογραφικές πληροφορίες, δεδομένου ότι περιγράφουν συνθήκες ζωής και απευθύνονται σε ένα λαϊκότερο ακροατήριο, στο οποίο οι περιγραφές της καθημερινότητας λειτουργούν ως μέσο για τη μετάδοση των νοημάτων και των μηνυμάτων της πίστης. Γι’ αυτό άλλωστε οι βίοι των νεομαρτύρων αποτελούν σημαντική πηγή για τη μελέτη της διαχρονικής πορείας και παράδοσης του Γένους, και στο λαογραφικό επίπεδο, της εξέτασης της παραδοσιακής καθημερινότητας.
Πρόκειται για ένα σημαντικό βιβλίο, που μπορεί άνετα να διαβαστεί από το ευρύτερο κοινό, λόγω της καλλιέπειας που το χαρακτηρίζει. Ο συνδυασμός λόγου και ήχου, σύγχρονης ιστορικής αφήγησης και μαρτυριών των πηγών, το καθιστούν άριστο εργαλείο για τη γνωριμία του κοινού με τους νεομάρτυρες, οι οποίοι λειτούργησαν ως ένας ακόμη μηχανισμός πνευματικής αντίστασης του Ελληνισμού απέναντι στις πρακτικές εξισλαμισμού και αφομοίωσης των υπόδουλων ελληνορθόδοξων πληθυσμών, ώστε τελικά να φτάσουμε στην Επανάσταση του 1821.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.